Aan het woord: Iris Hartman
Petra Cardinaal startte in 2019 met een nieuw initiatief, de Talent Wall. Iedere twee maanden wordt een jonge kunstenaar of fotograaf, afgestudeerd aan een academie, uitgenodigd om een wand te vullen met een eigen presentatie. Als eerste mocht Esther Hemmer zich presenteren. Zij studeerde vorig jaar af aan de Fotoacademie in Amsterdam en toonde werk uit haar serie ‘Yugen’. Petra had haar werk opgemerkt tijdens het jureren van de afstudeerkandidaten.
De tweede die zich mocht presenteren op de Talent Wall is Iris Hartman (1992). Zij volgde haar opleiding aan de Nederlandse Academie voor Beeldcreatie in Rotterdam. In 2019 was ze een van de genomineerden van de Harry Penningsprijs. De jury, gevormd door Hendrik Driessen (tot voor kort directeur Museum De Pont), Ton Hendriks (hoofdredacteur Pf) en Maartje van den Heuvel (conservator fotografie Universiteit Leiden), wees Marwan Bassiouni aan als winnaar. Maar Iris Hartman won de publieksprijs.
In het juryrapport werd het werk van Iris Hartman als volgt verwoord:
“Het werk van Iris Hartman sluit op een interessante manier aan bij een hedendaagse richting in de fotografie, die een hernieuwd contact met landschap en natuur onderzoekt en verbeeldt. Hoewel het gefotografeerde benoembaar lijkt weet Iris Hartman de kijker toch in verwarring te brengen. Dat doet ze onder meer door te spelen met het contrast tussen het vlakke van de print en de dieptewerking van de voorstelling. Het typische licht is betoverend maar met dat licht brengt ze ook iets verontrustends in haar beeld.”
Tijdens de expositie van de Harry Penningsprijs toonde ze werk uit de serie The Remedy. Voor de Talent Wall koos ze ook werk uit deze serie en werk uit de serie Moodswings.
Maar al voor haar presentatie tijdens de Harry Penningsprijs was Petra Cardinaal in aanraking gekomen met het werk van Iris. Een bevriende galeriehouder, Karina Leduc, had haar geattendeerd op het werk van Iris Hartman dat ze juli 2018 had gezien op de afstudeerexpositie van de Nederlandse Academie voor Beeldcreatie in Rotterdam, in een pand naast het Nederlands Fotomuseum. Karina Leduc kende Iris Hartman als stagiaire van het fotografenduo Zuiderwijk/Vergouwe (Daan Zuijderwijk en Maaike Vergouwe), dat tijdens de DDW van oktober 2017 in haar galerie, Galerie KRL, exposeerde.
“In het kader van mijn opleiding, maar nog meer vanuit mijn eigen interesse struinde ik zo nu en dan het internet af om te kijken naar werk van andere fotografen en kunstenaars. Zo kwam ik ook met het werk van Zuijderwijk/Vergouwe in contact. De combinatie tussen kunstlicht en natuur waarmee ik fotografisch aan het experimenteren was vond ik terug in hun werk. En terwijl ik extern flitslicht en/of een continue lichtbron toepaste om het juiste gevoel over te brengen in mijn metaforische beeldtaal, poogde ik ook om met mijn camera de relatie tussen mens en natuur te onderzoeken.”
“Vanuit zowel thematische raakvlakken en gedeelde interesse qua technische uitwerking (met kunstlicht ingrijpen in het landschap) leek het mij leuk het fotografenduo eens te ontmoeten en met hen te praten of hen te interviewen over het vak. Ook was ik benieuwd wat zij mij als aankomende jonge fotograaf zouden aanraden en het leek mij leerzaam om eens samen naar mijn portfolio (dat nog in ontwikkeling was) te kijken. Ik rekende op een verfrissende blik dat mij een ander inzicht zou kunnen geven dan de visie van mijn begeleidende docenten.”
“Buiten dat ik graag met hen wilde spreken over het vak, wilde ik ook aanvoelen of het zou klikken omdat ik de intentie had te informeren naar eventuele stagemogelijkheden. Al gauw kreeg ik reactie terug, waarin onder andere stond: ‘We zijn op dit moment op reis door Europa (nu in Normandië) om nieuw werk te maken en zijn pas in september terug in Nederland voor een aantal exposities.’
Al gauw spraken we elkaar via Skype. En dit voelde zo goed aan dat het al snel ging over de eventuele stage en hoe we daar invulling aan zouden kunnen geven. ‘Die vragen komen tijdens de stage vanzelf wel aan bod’, zei Daan. Om een lang verhaal kort te maken: de intenties waren vanuit beide kanten zeer positief en er bestond de mogelijkheid dat ik me een tijdje bij hen zou aansluiten op hun reis. Uiteindelijk heb ik Daan, Maaike, de drie kinderen en de twee honden op 29 juli 2017 ontmoet in Cimolais, Italië en aldaar begon mijn fantastische stageperiode.”
“Ik ben echt met hen het veld in gegaan. Samen met hen de beelden voorbereiden, het licht inhangen en het conceptuele werk ter plekke uitvoeren. Ik wilde het hele traject meemaken, van het bedenken van het concept, het maken van het plan van aanpak, de schetsen, het scouten van de locaties, tot de uitvoering (camera op statief plaatsen, licht inhangen of met lampen door het landschap (laten) lopen) en de afwerking (het laten ontwikkelen van film en het inscannen, de beeldbewerking, het printen bij een vaklab en het inlijsten). Daarnaast heb ik meegewerkt aan de voorbereiding naar diverse tentoonstellingen.”
Nadat Karina Leduc foto’s van het afstudeerwerk van Iris had doorgestuurd naar Petra Cardinaal, nam Petra contact met haar op. “Ik kreeg een mailtje om een afspraak te maken. Bij het eerste contact heb ik werk meegenomen. Het contact met Petra voelde meteen goed. Het resultaat is dat ik nu een coachings- en adviestraject krijg. Ik leer allerlei praktische zaken die je op een academie niet meekrijgt. Bijvoorbeeld hoe galeries werken, wat je van een galerie kunt verwachten, hoe bij verkoop van werk de percentages kunnen worden berekend.” Sinds kort draait Iris een middag per week mee in de bezetting van Pennings Foundation. “Een mooie manier om de kunstwereld van de andere kant te bekijken.”
De Talent Wall
Iris studeerde af met de serie The Remedy (2018). Daarvóór had ze al de serie Moodswings (2015-2017) gemaakt. “Moodswings gaat over emotiewisselingen, over associaties en herinneringen uit het verleden. De beelden zijn metaforen, de natuur als theater waarin ik metaforen probeer te verbeelden." Beide series hebben te maken met haar traumatisch verlopen jeugd. Als kind vluchtte ze ’s nachts regelmatig naar het bos, vaak met hond. “Het bos betekende veiligheid, het was er veiliger dan thuis."
“De vage beelden in Moodswings staan symbool voor vluchten, maar ook voor paranoia en angstaanvallen, het wazig worden voor je ogen. De rustige beelden staan voor de gecultiveerde natuur, waar alles onder controle lijkt.”
“De titel The Remedy (de remedie) slaat op het gegeven dat de natuur kan bijdragen aan herstel van de mens, zowel op lichamelijk als op psychisch vlak. Dat is wetenschappelijk bewezen en je kunt het zelf ervaren door in de natuur te verblijven, maar ook door naar beelden van de natuur te kijken.” De Remedy is een ode aan de natuur, een uiting van dankbaarheid voor de helende werking van de natuur. Maar met deze serie toont ze ook de bewondering voor de natuur. “De natuur is veerkrachtig en heeft een zelf herstellend vermogen. Ook een mens heeft een zelf herstellend vermogen.”
Iris is geïnteresseerd in wetenschappelijke en semi-wetenschappelijke publicaties over de heilzame werking van de natuur. Het boek ‘Het verborgen leven van bomen’ van Peter Wohlleben, was een belangrijke inspiratiebron. In dit boek zet Wohlleben uiteen hoe bomen via biologische systemen met elkaar in verbinding staan en zo met elkaar kunnen communiceren.
Er zit een gelaagdheid in het werk van Iris. Enerzijds is het heel persoonlijk werk, anderzijds bieden de beelden voldoende ruimte voor de beschouwer voor eigen associaties en interpretaties. “De een ervaart mijn beelden van lichte plekken in het bos als warm, als een plek waar je graag wilt zijn, de ander associeert het donkere bos als beangstigend, een plek waar je ’s nachts niet wilt zijn.” Dat zegt dus meer iets over de beschouwer dan over de maker en het werk zelf. “In mijn werk heb ik bewust de balans gezocht door esthetiek toe te laten. Ik wil het niet te zwaar maken.”
De presentatie van Iris Hartman - Talent Wall #2 is nog t/m 12 januari 2020 te zien.
(Pennings Foundation is t/m 12 januari 2020 ook op zondagmiddag geopend van 13.00 – 17.00 uur)
Over de Harry Penningsprijs 2019 zie:
Comments