Aan het woord: Rino Boersma
In 1994 droeg Harry Pennings zijn meubelzaak over aan een opvolger. Dit gaf hem de mogelijkheid te doen wat hij het liefste deed, zich volledig richten op de fotografie. Hij zette de fotogalerie voort op de eerste verdieping van het naastgelegen pand. In 1997 nam hij zijn eerste medewerker in dienst. 1997 was ook het jaar van de allereerste editie van Paris Photo.
Rino Boersma kwam via het Projectburo van de gemeente Eindhoven in contact met Galerie Pennings. Hij maakte via dit Projectburo de overstap van een administratieve functie bij Stichting Slachtofferhulp naar een door de overheid ondersteunde werkplek (Melkertbaan) bij Galerie Pennings. Daarnaast volgde hij in de avonduren een opleiding tot website designer. Toen hij in 2000 een vaste baan vond als website designer, vertrok hij bij Galerie Pennings.
“Toen ik medewerker werd in de galerie kwam er meer structuur in de organisatie. We organiseerden zo’n zes exposities per jaar. Meestal vonden twee presentaties tegelijk plaats, één in de galerieruimte en één in het trappenhuis. Ik maakte persberichten en uitnodigingen. De uitnodigingen werden grafisch opgemaakt, er werden er zo’n vier- à vijfhonderd gedrukt. Deze werden toen nog per post verstuurd, niet via e-mail. Maar de galerie was toen al wel begonnen met een website.
In fotomagazines zien te komen was lastig, ze hadden allemaal een andere deadline. Maar door een nauwkeurige planning lukte het toch om in diverse bladen vermeld te worden. Landelijke dagbladen kwamen niet naar de galerie om een tentoonstelling te bespreken. We hebben gediscussieerd over de reden, maar het vermoeden was dat Eindhoven te ver verwijderd lag van het culturele hart van Nederland.”
“Mijn werkzaamheden voor de galerie waren zeer divers. Het ophangen van de werken voor de tentoonstellingen deed ik meestal zelf of samen met Harry. Openingen waren vaak op zaterdagmiddag, met een speech door Harry zelf of door de kunstenaar. Lezingen organiseerden we toen niet.”
“Harry had een fijne neus voor eigenzinnige fotografie. Hij organiseerde exposities met o.a. Hans Biezen, Jacqueline Salmon, Patrick Bailly Maître Grand, Bernard Faucon, Elspeth Diederix, Viviane Sassen, Arthur Tress, Tada Masami, Dolf Kruger, Paul Bogaers, Frank van der Salm en Charles Fréger. Naar verhouding veel Franse fotografen, omdat Harry en Françoise zelf vaak in Frankrijk waren. Veel fotografen die bij Galerie Pennings exposeerden zijn later bekend geworden.”
“Elspeth Diederix en Viviane Sassen hadden hun werk eigenzinnig opgehangen, Elspeth Diederix in de galerie en Viviane Sassen in het trappenhuis. Paul Bogaers had voor zijn tentoonstelling een donkere installatie gemaakt zonder licht in de galerie, een videopresentatie met uilen. Dat kon allemaal. Harry gaf kunstenaars altijd zoveel mogelijk vrijheid. De kunstenaar was heilig voor hem. Frank van der Salm had zelfs de wanden verplaatst en spots gemonteerd om zijn landschappen te verlichten. De spots zijn daarna blijven hangen.”
“De dinsdag reserveerden we voor fotografenbezoek. We gingen op atelierbezoek om ons te oriënteren. Of we nodigden de fotografen uit in de galerie. Zo kwam Charles Fréger (zie blog #1) in de galerie om zijn serie ‘Majorettes’ te laten zien. Ook op beurzen kwamen fotografen vaak onaangekondigd hun werk laten zien, maar dat was onhandig, want dan heb je er geen tijd voor.”
Paris Photo
In 1997 werd Paris Photo voor het eerst georganiseerd. De directeur was een Nederlander, Rik Gadella. Rino Boersma was er gaan kijken, samen met Jo Brunenberg. Het jaar daarop wilde Harry Pennings ook naar de beurs, als deelnemer. “We zijn door de ballotagecommissie gekomen en met steun van het Mondriaanfonds konden we in 1998 deelnemen aan Paris Photo. Ook Galerie Ton Peek en Flatland Gallery waren daar aanwezig, samen met vele galeries vanuit de gehele wereld. Paris Photo was van begin af aan een succes: de hele fotografiewereld komt er, vanuit alle werelddelen.”
(Paris Photo is de allereerste kunstbeurs in Europa gewijd aan de fotografie. Galeriehouders, kunstenaars en verzamelaars komen van over de hele wereld voor deze kunstbeurs samen in Parijs. De eerste jaren was het Carrousel du Louvre de aangewezen locatie voor Paris Photo. Later verhuisde de beurs naar het Grand Palais. Het evenement brengt fotografen, galeriehouders en uitgevers van over de hele wereld bijeen en geeft een kijk op de trends binnen de fotografie. Paris Photo is de ideale gelegenheid voor de fotografen om bekendheid te vergaren, voor galeries om hun netwerk te vergroten en voor verzamelaars om hun collectie rijkelijk aan te vullen. De honderden galeries hebben allen hun eigen stand waarin ze de werken van hun fotografen kunnen tentoonstellen. LvdB *)
“In die tijd was fotografie nog niet helemaal geaccepteerd in de kunstwereld”, vertelt Boersma.
(De fotografie als kunstmedium werd erkend in de jaren ’90, maar had nog geen prominente plek gekregen. Het was een uitdaging om kunstfotografie onder de aandacht van de mensen te krijgen. Het concept van galeries specifiek gericht op fotografie bestond ook nog niet heel lang. Paris Photo veroorzaakte dan ook een verschuiving binnen de kunstwereld. LvdB)
In november 1998 reden Harry en Françoise Pennings en Rino in een busje met werk van de exposanten naar Parijs. (Françoise en Rino kenden elkaar. Rino had op de middelbare school Franse les gehad van Françoise.) In Parijs verbleven ze in het appartement van Françoise.
“De opbouw van de beurs in 1998 verliep chaotisch. Vanwege de komst van de koning van Jordanië en allerlei veiligheidsvoorschriften bleef de parkeergarage onder het Carrousel du Louvre drie uur dicht. Het inrichten van de stands gebeurde terwijl om ons heen de wanden nog werden opgebouwd.”
In 1998 stond Galerie Pennings op Paris Photo met werk van Hans Biezen, Hermann Försterling, Franz Immoos, Phoebe Maas en Frank van der Salm. In 1999 ging de galerie naar Paris Photo met werk van alweer Phoebe Maas en daarnaast van Betsy Green, Lili Almog, Françoise Sauer en Ton Huijbers. Vooral het werk van Ton Huijbers verkocht goed. Werk van Ton Huijbers en Lili Almog nam Harry ook in 2000 mee naar Paris Photo, en daarnaast ook werk van Paul Bogaers, Jan Dibbets, Marnix Goossens en Tada Masami. Harry heeft vier keer op Paris Photo gestaan, in 1998, 1999, 2000 en 2002. Rino was daar de eerste twee keer als medewerker bij aanwezig, de derde keer als bezoeker. Na 2002 werd deelname aan de beurs te duur.
“Op de beurs kwamen veel fotografen die Harry al kende door zijn bekendheid als galeriehouder, zoals Jacqueline Salmon, maar ook via verzamelaars als Madelène Millot Durenberger uit Strassbourg.” (Zie blog #1)
Portfolio’s
“Een van mijn taken in de galerie was het samenstellen van de portfolio’s. Het snijden van kaders in passe-partouts en het plaatsen van foto’s in passe-partouts leerde ik van Jan Buster.” (Zie blog #1)
(Vanaf 1995 verscheen jarenlang bij iedere expositie een portfolio van de kunstenaar. Iedere portfolio bestond uit een map met daarin een artist statement, een biografie en twee prints. De portfolio’s werden in kleine oplage gemaakt en waren bedoeld voor de verkoop. Van iedere uitgave bleef een exemplaar in de galerie. Na 2013 is de serie gestopt. IvB)
Van de Japanse kunstenaar Tada Masami is portfolio nummer 43 in de serie van de galerie uitgebracht. Tada Masami exposeerde in 2000 bij Galerie Pennings. (Hij verbleef dat jaar in Eindhoven en had contact met Paul en Hélène Panhuysen van het Apollohuis. IvB) De grappige figuurtjes die hij voor die expositie op de grond tekende, bevinden zich daar nu nog. “Op het raam aan de achterkant van de galerie had hij het uitzicht vanuit het raam getekend. Die tekening is jarenlang bewaard gebleven. In een radioprogramma voor de VPRO omschreef Harry Pennings deze skyline.”
Het fragment ‘Gesproken uitzicht’ (VPRO ‘De Avonden’ van Wim Noordhoek op 14 april 2003) is te beluisteren via onderstaande link.
* Laura van den Broek is studente kunstgeschiedenis aan de Radboud Universiteit te Nijmegen. Voor haar stageperiode bij Pennings Foundation verricht ze onderzoek in het kader van 40 jaar Galerie Pennings.
.png){kind=small}
Comments