Aan het woord: Wiesje Peels
In maart 2014 kreeg fotograaf Wiesje Peels (1975) de gelegenheid een WorkLAB in te richten bij Galerie Pennings. Een unieke kans!
Een terugblik, waarin ze vertelt hoe ze met Galerie Pennings in aanraking kwam, hoe de contacten leiden tot een WorkLAB en hoe de contacten daarna bleven.
Wiesje Peels is autonoom fotograaf en ook docent aan de opleiding Docent Beeldende Kunst en Vormgeving aan Fontys Hogeschool voor de Kunsten in Tilburg. Ze geeft les in o.a. het vak Beeldkwestie, hoe kom je tot een ontwerp binnen het vormgeven van beeld en product? Dat gaat aan de hand van vragen als ‘wat’, ‘waarom’ en ‘hoe’? Ze is net met de tweedejaars naar de Graduation Show van de DDW in Eindhoven geweest. De studenten van de Design Academy toonden er ontwerpen en projecten die aan de hand van dezelfde vragen tot stand zijn gekomen en dat sluit dus mooi aan bij haar manier van lesgeven.
In 1998 studeerde Wiesje af aan AKV | St. Joost in Breda. Harry Pennings had de Eindexamenexpositie gezien en was onder de indruk van haar foto’s. Hij nodigde Wiesje uit voor een expositie in het trappenhuis van de galerie, waar een deel van het eindexamenwerk getoond kon worden.
“Mijn eindexamenwerk bestond uit twee series: Pappa, een ‘portret’ van mijn vader (in kleur, met een technische camera) en In de buurt van water (in zwartwit), over o.a. mariniers op Texel.” Opnamen maakte ze bij nacht, met een Technica. Over het verloop van het afstudeerproject maakte ze drie publicaties. Deze zwartwit serie is in 1999 in het trappenhuis getoond, samen met de boekjes. In 2004 toonde ze in een solo-expositie de serie foto’s over haar vader als clown-goochelaar Enrico Magnetico. Haar vader had een reguliere baan bij Philips als technicus, maar daarnaast had hij ook een one man circus, Theatro Picolini, waarmee hij in de weekenden rondtrok langs Center Parcs, campings en zorginstellingen.
“Ik was een van de eersten die tijdens de opleiding boekjes publiceerde.” De boekjes voor In de buurt van water maakte ze samen met een vormgever en een drukker. De boekjes werden gedrukt bij Mart Spruyt in Amsterdam. Het contact met Mart Spruyt ontstond door de betaalde opdrachten die zij uitvoerde, in de afstudeerfase, samen met Mischa Keijser. Zo maakten ze foto’s voor jaarverslagen van Wärtsilä (voorheen Lips), die gedrukt werden bij Mart Spruyt.
Tijdens haar opleiding had ze stage gelopen bij uitgever DuoDuo in Rotterdam. Met Frank van Delft heeft ze, als stages-opdracht, een fotoboek gemaakt over sluizen in Nederland.
Met een startstipendium was ze van plan om een jonge kapitein, varend op het grootste bulkschip ter wereld te volgen, in Rotterdam en in India, waar hij vandaan kwam. Ze reisde samen met twee vrienden. Aan het project kwam echter voortijdig een einde, omdat de sfeer in het gezelschap waarin de jonge kapitein in zijn woonplaats in India verkeerde vijandig werd. Wiesje is toen met haar vrienden weggevlucht en ze zijn gaan rondtrekken. Onderweg kwamen ze een circus tegen. Dat circusgezelschap hebben ze gefilmd, gefotografeerd en geïnterviewd. En daar kwam haar fotoserie Great Bombay Circus uit voort. En van daaruit is de serie “Mimus, ontstaan.
Harry Pennings zag haar serie van de circuskinderen in India en raadde haar aan films van Fellini, in het bijzonder ‘La Strada’ (1954), en fotoboeken als ‘The Circus’ (1958) van Bruce Davidson te bekijken. Dit heeft ze als een stimulans ervaren: “Ik voelde me gesterkt. Het klopt wat ik doe.”
Aan het project over het circus heeft ze tien jaar gewerkt en het mondde uit in het fotoboek “Mimus,. De circusfoto’s in India waren hiervoor de basis, maar ook telde mee dat haar vader in haar jeugd regelmatig op trad als clown en zij mee ging als zijn assistente. Zij kreeg het circusleven met de paplepel ingegoten.
Voor het maken van het fotoboek “Mimus, samen met vormgever Steffen Maas, kreeg ze van Petra Cardinaal een week lang de galerie ter beschikking om als WorkLAB in te richten, een open atelier. Ze nodigden bevriende ontwerpers en kunstenaars uit om te reageren op het beeldmateriaal en mee te denken over de selectie, de opbouw en de vormgeving van het boek. Wiesje had grote contractvellen opgehangen aan de wanden. Ook publiek kon langskomen en deelnemen aan een selectieproces, door stickertjes te plakken bij de favoriete foto. Dat een foto van het publiek veel stickertjes had ontvangen, betekende niet automatisch dat het beeld ook gekozen werd voor het boek. “Veel stickertjes kan ook betekenen dat het beeld ‘te makkelijk’ is, voor de hand liggend.”
Dat iedereen welkom was in het open atelier betekende ook dat er mensen kwamen die aandacht vroegen voor hun eigen werk… “Dat was moeilijk, want daar wilden we niet teveel tijd mee verliezen. Het was een WorkLAB, wij zaten in een werk-modus. We wilden een week lang heel geconcentreerd werken. Dat had in het eigen atelier ook gekund, maar nu waren we gebonden aan de openingstijden van de galerie, wat maakt dat je nog meer gefocust bent op het project. Wat het WorkLAB heeft opgeleverd is dat, door de meningen van anderen, geleidelijk aan duidelijk wordt wat je wel wilt en wat niet. Het zet je op scherp.”
De boekpresentatie vond plaats in september 2014 tijdens BredaPhoto, geheel in stijl met circusacts.
Werken uit de serie"Mimus, zijn daarna wel te zien geweest bij Galerie Pennings, maar niet als solo-expositie.
Na ‘Mimus, kwam GoghFlow, dat tot stand kwam naar aanleiding van een artist-in-residence in het Gastatelier van het Vincent van GoghHuis in Zundert. Een project waarbij ze weer samen werkte met Steffen Maas en waaruit weer een boek is voortgekomen. Enkele werken uit deze serie nam Petra mee naar beurzen.
In deze tijd deed Wies ook mee met jump!, een nieuw initiatief van bkkc (nu: kunstloc) gericht op talentontwikkeling, waaraan vier galeries in Brabant meewerkten. Galerie Pennings was een van die galeries. Aanvankelijk was het idee dat iedere galerie een kunstenaar met ervaring zou koppelen aan een beginnend kunstenaar. Galerie Pennings droeg Wiesje Peels als ervaren kunstenaar voor en Noortje Haegens als beginnend kunstenaar. Het idee was dat de meer gevestigde kunstenaar zijn of haar kennis en ervaring zou delen met de startende collega. Maar gaandeweg werd dat idee losgelaten en bleek Wies de enige ‘gevestigde’ kunstenaar in een groep van jongere en startende talenten. Toch kijkt ze tevreden terug op deelname aan het traject, want aan de presentatie technieken heeft ze veel gehad. Die heeft ze toegepast bij een pitch, samen met Steffen Maas, bij de Donkere Kamer in het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam. “Die pitch hebben we gewonnen en dat geld hebben we gebruikt voor de publicatie van het boekje GoghFlow. En nu leer ik mijn studenten de presentatietechnieken die ik met jump! heb geleerd.”
(Er is inmiddels een tweede editie van jump! van start gegaan, waarbij Galerie Pennings niet meer meedoet als galerie, maar waar wel Petra Cardinaal bij betrokken is als coördinator van deze talent Hub. IvB)
Nu werkt Wies alweer een aantal jaren aan de serie Nest, samen met haar dochter Trijntje. Tijdens de groepsexpositie Preview (zie blog #17) was daar al wat van te zien. In een presentatie afgelopen zomer in het Stedelijk Museum in Breda was het project al wat meer uitgewerkt. Hun grote droom is om Nest over enkele jaren af te ronden met een voorstelling, waarbij foto’s op het toneel tot leven komen. Maar eerst willen ze als Artist in Residence naar Zweden, om daar iets te gaan doen met de esthetiek van de film ‘Het zevende zegel’ (1957) van Ingmar Bergman.
Bespreking WorkLAB in Brabant Cultureel april 2014 (Joep Eijkens):
Boekbespreking “Mimus, in Brabant Cultureel oktober 2014 (Irma van Bommel):
Het circus heeft een grote aantrekkingskracht op mensen. Het reizende bestaan ziet er zo romantisch uit. De werkelijkheid is anders. Het is hard werken, veel trainen. Jaar in jaar uit hetzelfde doen. De artiesten zijn echt niet altijd vrolijk. Als ze optreden spelen ze een rol.
Wiesje geeft ze weer op het moment dat ze uit deze rol treden, na een optreden of tijdens het oefenen. Ze hebben hun artiestenkleding (deels) nog aan, waardoor ze als artiest te herkennen zijn. Maar er is geen publiek, geen applaus. Ze hoeven niet te lachen. Het masker valt af. De beelden tonen het contrast tussen illusie en werkelijkheid.
Hoewel Peels ook foto’s heeft gemaakt van werkelijke situaties, zijn de meeste foto’s geënsceneerd, in scène zijn gezet. Een enkele keer bedeelde Peels een artiest een totaal andere rol toe. Zo zien we ze bijvoorbeeld als prinses of als Atlas. Ook laat ze artiesten de man-vrouw verhouding uitbeelden.
Hoe langer je naar de beelden kijkt, hoe meer je eruit haalt. Er zit een gelaagdheid in. Dat wordt duidelijk aan het eind van het boek waar inspiratiebronnen uit de schilderkunst en de film worden getoond. De titel van het boek is afgeleid van het Latijn, waar Mimus ‘acteur’ en ‘klucht’ betekent.
De artiesten in"Mimus, spelen een rol. Ze proberen te voldoen aan een verwachtingspatroon. Maar doen wij dat niet allemaal? Spelen wij niet allemaal een rol, in ons werk, als partner of als moeder of vader? De foto’s reflecteren de stemming van de kunstenaar. Centrale vraag die Wiesje Peels stelt is ‘hoe je in de overgave aan een ander je onafhankelijkheid kunt bewaren.’
Thankks for writing this