#29 Social media

Aan het woord: Willem Popelier

‘Sociale onthouding’, een nieuw begrip dat ineens opduikt nu het coronavirus zich over de wereld verspreidt. “Als mensen thuis moeten blijven, zullen ze nog wel contact met elkaar zoeken via social media”, voorspelde Willem Popelier tijdens een lezing op woensdagavond 11 maart voor een kleine groep mensen in Pennings Foundation. Maar dat de ontwikkelingen zo snel zouden gaan, had niemand kunnen voorzien. Twee dagen later ziet Pennings Foundation zich, net als vele andere culturele instellingen, genoodzaakt om het pand voor bezoekers te sluiten. Dat betekent dat de expositie van Willem Popelier, Ephemeral Photographs, op pauze gezet is.

Ephemeral Photographs is een bijzonder project over esthetische beelden, opnamen van de natuur, snel gemaakt onderweg ergens naartoe, zoals iedereen met zijn mobieltje snel even een foto maakt. Iedere dag is slechts één esthetische foto te zien, zowel in de expositieruimte als op social media. De expositieruimte hangt vol met kleurvlakken. Deze corresponderen met de esthetische foto’s, omdat ze elk de gemiddelde kleur van het oorspronkelijke beeld tonen. Iedere dag wordt op een andere plek in de expositie een kleurvlak omgeruild voor het echte beeld. De foto’s hebben dezelfde verhoudingen als het schermpje van een mobieltje.

Elke foto bevat bovenaan een balkje en een kruisje dat verwijst naar het beeld op Facebook en Instagram Stories. Zolang het balkje van links naar rechts volloopt (dit duurt enkele seconden), is het beeld te zien. Daarna verdwijnt het beeld en na 24 uur verdwijnt het voorgoed van social media. De kleurvlakken hangen los in de ruimte. "Door tussen de kleurvlakken te lopen ervaar je op een fysieke manier het scrollen van beeld op je mobieltje." Popelier maakt vaak gebruik van bestaand beeld, maar voor de esthetische foto’s maakte hij een selectie uit foto’s die hij zelf de afgelopen zes jaar heeft gemaakt.

Na 15 expositiedagen en even zovele fotovertoningen is de expositie op pauze gezet. Even is overwogen om de fotovertoning wel online voort te zetten. En om de finissage, waarbij de esthetische beelden nog één keer een voor een getoond zouden worden, te filmen en het filmpje online te zetten. Maar uiteindelijk is ervoor gekozen de expositie, zodra het normale leven weer hervat kan worden, te continueren.

Willem Popelier (Eindhoven, 1982) is beeldend kunstenaar die fotografie gebruikt als medium. Hij richt zich vooral op de populaire beeldcultuur, het alomtegenwoordige beeld en de effecten daarvan op de samenleving. Hij studeerde aan KABK in Den Haag en AKV|St. Joost in Breda, woont in Utrecht en geeft les aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam.

The Do-It-Yourselfie Guide. foto's Hetty de Groot

Een greep uit zijn projecten:

Visual Proof Of My Existance. In 2010 reisde hij naar Florida, zonder camera, en verzamelde foto’s (waar hij op stond) van bewakingscamera’s, automatisch gemaakte foto’s bij attracties en foto’s gemaakt door toeristen. In 2015 publiceerde hij het boekje The Do-It-Yourselfie Guide, waarvoor hij zichzelf fotografeerde in maar liefst 66 verschillende selfie-poses. Behalve beeldend kunstenaar blijkt hij ook een goed acteur!!

Lezing

“Social media geven een beeld van hoe we de wereld bekijken”, vertelde hij tijdens de lezing over de geschiedenis van de fotografie tot het vluchtige medium wat het nu is. “Wat doen we met fotografie, wat laten we zien, hoe gebruiken we fotografie en hoe gaan we met elkaar om?”

Met de introductie van de carte-de-visite (het portret op visitekaartformaat) midden 19de eeuw werd het voor iedereen mogelijk zijn beeltenis uit te delen. Het automatisch maken en printen van pasfoto’s in een pasfotohokje (al vanaf 1925) werd een hype. Popelier toonde onder andere de eerste foto van de maan, de eerste foto van de zon en de eerste foto van de aarde. Nu wordt de wereldbol weergegeven door een compilatie van satellietbeelden. “Het maken en delen van beeld is zo oud als de fotografie zelf. Er is niets veranderd, alleen de techniek is veranderd." Sinds de handzame Brownie camera (rond 1900) werd het voor veel mensen mogelijk foto’s te maken. "Tegenwoordig kan iedereen eenvoudig met een mobiele telefoon foto’s maken.”

Presentatie Showroom Girls en The Do-It-Yourselfie Guide bij Pennings Foundation in 2019

Voor de expositie schreef Willem Popelier deze tekst:

“Ephemeral Photographs onderzoekt fotografie als vluchtig medium. De serie bevraagt de waarde die we toekennen aan foto’s die we dagelijks online met elkaar delen.”

“Toen de fotografie bijna 200 jaar geleden uitgevonden werd waren dure materialen, vakmanschap en vele uren nodig om tot één enkele foto te komen. Bijna 200 jaar later heeft vrijwel iedereen permanent een professionele camera op zak in de vorm van een mobieltje. Foto’s maken en online publiceren voor een wereldwijd publiek gebeurt nu in een fractie van een seconde.”

“Foto’s worden gebruikt als vluchtig middel: als notitie, als kattenbel, als geheugensteuntje. Waar voorheen waardevolle momenten en plekken werden vereeuwigd, wordt er nu een kop koffie, een treincoupé of een pashokje vastgelegd. Alles kan gedeeld worden op social media, om na een etmaal verwijderd te worden en voor altijd te verdwijnen. Hoe bewust wordt er nog gekeken naar en genoten van beelden die met de wereld worden gedeeld?”

“Ephemeral Photographs bestaat uit 21 grote beelden die los in de ruimte hangen. Ieder beeld zal slechts één dag volledig zichtbaar zijn in de tentoonstelling en online via kanalen zoals Instagram Stories. Na 24 uur wordt het beeld tot één gemiddelde kleur teruggebracht en is een volgende beeld 24 uur zichtbaar.”

“Hoe elk beeld is opgebouwd en welke formele compositorische keuzes zijn gemaakt, refereert sterk aan de algemeen geldende esthetische waardes. Beelden die op sociale media veel geliked worden, voldoen hier vaak ook (onbewust) aan. Zo zijn de beelden van Ephemeral Photographs ook snel gemaakt tijdens vluchtige momenten: snel uit het raam, onderweg of terugkomend van de winkel. Op sociale media overheerst verder het gebruik van zogenaamde filters, waarmee een beeld mooier van kleur en contrast wordt. De beelden in deze serie zijn daarentegen minimaal bewerkt.”

“Popelier liet zich ook inspireren door kunstenaars die ons de afgelopen 200 jaar uitdaagden anders naar de wereld om ons heen te kijken. In de serie zijn invloeden uit onder andere de romantiek en het impressionisme terug te vinden, maar bijvoorbeeld ook nadrukkelijk van het werk van David Hockney en Jackson Pollock.”

Zodra de situatie het toelaat wordt de expositie gecontinueerd.

http://willempopelier.nl/